aktualia

Historia kolekcji Daimlera, niemieckiego potentata motoryzacyjnego, zaczęła się w 1977 roku od zakupu obrazu Williego Baumeistera. Zbiory dzieł sztuki stopniowo rozrastały się, co zainspirowało przedsiębiorców do podzielenia się nimi z szerszą publicznością. Tak oto, w 1999 roku, powstała Daimler Contemporary Berlin – galeria umiejscowiona w samym sercu berlińskiego Potsdamer Platz, a dokładnie – w Haus Huth, kamienicy secesyjnej – jedynej zachowanej w tej okolicy. Otoczenie nowoczesnych wieżowców współgra z tym, co eksponowane jest w środku tej przestrzeni wystawienniczej. Na kolekcję Daimlera składają się bowiem przede wszystkim dzieła abstrakcyjne: począwszy od awangardy spod znaku Bauhausu i konstruktywizmu, przez grupę Zero, po minimal art oraz Neo Geo. Nie dziwi więc fakt, że Renate Wiehager, dyrektorka tejże placówki, postanowiła zorganizować tu pokaz „Serielle Formationen. 1967/2017”. Na sześciuset metrach kwadratowych Haus Huth można oglądać rekonstrukcję wystawy „Serielle Formationen” (niezwykle ważnej dla niemieckiej, ale i europejskiej historii sztuki XX wieku), będącej jedną z pierwszych na Starym Kontynencie manifestacji redukcjonistycznych i minimalistycznych tendencji. Prezentowana pierwotnie w 1967 roku w galerii przy Frankfurter Universität (pod opieką kuratorską Petera Roehra i Paula Maenza), gromadziła 62 prace 48 artystów z Niemiec, Francji, Czech, Węgier czy Stanów Zjednoczonych. Wspólny mianownik wszystkich realizacji stanowiły właśnie tytułowe „seryjne formacje” – repetytywne struktury, bazujące na geometrycznym układzie kraty.
Około roku 1965 wielu niemieckich twórców, takich jak Hanne Darboven, Charlotte Posenenske, Günther Uecker, Blinky Palermo czy Franz Erhard Walther, odwiedzało Nowy Jork z intencją wystawiania tam swoich prac, ale i zawierania znajomości. I choć minimalizm zyskał w USA silny instytucjonalny i dyskursywny charakter dopiero kilka lat później, stał się płodnym tematem dla artystycznych działań w Europie. Systemowość, powtarzalność, wariantywność aranżacji poszczególnych jednostek, a także funkcjonalność i industrialność nowych materiałów stanowiły pola badań szeregu europejskich artystów. Ponadto w wielu przypadkach z ograniczeniem do minimum środków wyrazu wiązało się myślenie o obrazie, rzeźbie czy obiekcie w kategoriach transcendentnych, ale też odzwierciedlających współczesne realia społeczeństw kapitalistycznych.
Dzisiaj, podobnie jak 50 lat temu, wystawę „Serielle Formationen” zasilają prace reprezentujące różnorodne zjawiska artystyczne, tematyzujące seryjność i matematyczny porządek. Na ekspozycji znalazły się realizacje m.in.: Andre, Armana, Christo i Jeanne-Claude, Flavina, Haacke, Höke, Judda, Kusamy, Le Witta, Manzoniego, Martin, Stelli czy Warhola. Najnowszy pokaz w Daimler Contemporary Berlin stanowi część większego projektu, dotyczącego losów minimalizmu w Niemczech, realizowanego przez tę instytucję od 2005 roku.  (Wojciech Delikta)

Widok wystawy „Serielle Formationen”, 1967-2017,fot. Daimler Contemporary Berlin