aktualia

Jaką sztuką inspirował się Donald Judd? Co łączy Konrada Luega, Sigmara Polke i Gergarda Richtera? Które galerie wspierały Bruce’a Naumana i Jenny Holzer na początku ich kariery? To na te pytania między innymi stara się odpowiedzieć nowa ekspozycja berlińskiego Hamburger Bahnhof Museum für Gegenwart. Wystawa „Local Histories” stanowi przegląd dzieł pochodzących ze zbiorów Friedricha Christiana Flicka. Niemiecko-szwajcarski kolekcjoner zaczął nabywać sztukę w 1975 roku. Kiedy 26 lat później plany wzniesienia prywatnego muzeum (według projektu Rema Koolhaasa) spaliły na panewce – wskutek licznych kontrowersji wokół pomysłodawcy i historii jego rodziny – Flick postanowił podzielić swoje zbiory i przekazać je do berlińskich muzeów na prawach długoterminowego depozytu. U progu nowego tysiąclecia Hamburger Bahnhof zyskało więc ponad 1600 prac europejskich i amerykańskich twórców, z kolei bez mała 400 artystycznych realizacji trafiło do Neue Nationalgalerie, stając się najhojniejszym darem, jaki otrzymała ta instytucja od momentu powstania w 1861 roku. Zainteresowania kolekcjonerskie Flicka skupiają się przede wszystkim na sztuce nowoczesnej i współczesnej, ze szczególnym uwzględnieniem praktyki amerykańskiej. W jego zasobach znajdują się dzieła m.in. Johna Cage’a, Isy Genzken, Martina Kippenbergera, Bruce’a Naumana, Raymonda Pettibona, Wolfganga Tillmansa, Dana Grahama, Kathariny Fritsch, Cindy Sherman i Stana Douglasa. Flick zasilił zatem Hamburger Bahnhof tak, jak uczynili to wcześniej Edigio Marzona oraz Erich Marx, których zbiory eksponowane są stale, w różnych aranżacyjnych permutacjach, tematycznych kontekstach i lokalizacjach. Pokaz „Local Histories” to dość konwencjonalna prezentacja kolekcjonerskich wyborów. Tym, co ma ją wyróżniać, jest nakreślona przez kuratorkę, Matildę Felix, narracja, wiodąca przez sieci zależności i powiązań XX- oraz XXI-wiecznego świata sztuki. Układ i dobór wystawionych prac prowadzi zwiedzających od Nowego Jorku i Düsseldorfu lat 60. i 70., przez Kolonię z lat 80., do Berlina i Los Angeles w latach 90. Wystawa stanowi zatem nie tylko okazję do pochwalenia się kolekcją, lecz swego rodzaju zrekonstruowania historii sztuki – krzyżujących się losów artystów, międzynarodowych połączeń między galerzystami, muzealnikami i kolekcjonerami, a w końcu – między istotnymi koncepcjami artystycznymi. Jako motto kuratorka przyjęła słowa Donalda Judda, skreślone w jednym z artykułów w 1964 roku: „Historia sztuki i kondycja sztuki, bez względu na czas, są zawsze pogmatwane”. Berlińska wystawa ma na celu wprowadzić widza w tę gmatwaninę lokalnych historii. (Wojciech Delikta)

George Segal, „Man Installing Pepsi-Sign”, detail, 1973, © Staatliche Museen zu Berlin, Nationalgalerie, The George and Helen Segal Foundation, VG Bild-Kunst, Bonn 2018, mat. pras. Hamburger Bahnhof