aktualia

Vito Acconci, Hamish Fulton, Maria Gaspar, Regina Jose Galindo, Ana Mendieta, Michelle Stuart i inni.

David LaChapelle należy do najbardziej rozpoznawalnych, rozchwytywanych, a także najbardziej kontrowersyjnych współczesnych fotografów. Lawirując między światem sztuki i mody, stworzył własny dystynktywny styl. Jego przerafinowana estetyka zawęźla kampowy blichtr, hollywoodzki glamour oraz surrealistyczne fantazje. Archetypiczne sceny biblijne przeplatają się tu z rozerotyzowanymi kadrami z żurnali, a portrety zmieniają się w baśniowe ilustracje. Popartowa poetyka – kiczowata, ale i wysublimowana – zyskała dodatkowy blask za sprawą komputerowej obróbki. Amerykański fotograf trzyma się z dala od zwykłości dnia codziennego. Jak sam stwierdza: „Jeśli szukasz realizmu, zrób sobie przejażdżkę autobusem miejskim”. Ponad 70 zdjęć LaChapelle’a można oglądać w Groninger Museum, gdzie trwa jego retrospektywa. Szkolił się u najlepszych. Jednak nie była to nauka fotograficznego warsztatu (do dziś wielu fotografów uważa LaChapelle’a za dyletanta), a studia z popkulturowej wizualności. Jako zbuntowany 15-latek uciekł z opresyjnej wobec gejów Karoliny Północnej do Nowego Jorku, gdzie kelnerował w Studiu 54. Wkrótce Andy Warhol zatrudnił młodego, ambitnego i kreatywnego fotografia w magazynie „Interview”. Tam LaChapelle poznał Keitha Haringa i Basquiata. Muzealne lekcje z historii sztuki uzupełniał kursami mody (czytając „Vogue’a”) i celebryckiego świata muzyki z MTV. Nie trzeba było długo czekać, by jego wielobarwne wizje trafiły tam, skąd brały swój początek. Fotografie Amerykanina zaczęły pojawiać się na rozkładówkach „Vanity Fair”, „Rolling Stone”, „GQ” i „Vogue’a”, a muzycy zwracali się do niego z prośbą o wyreżyserowanie ich wideoklipów (m. in. Kelis, Britney Spears, Whitney Houston, Elton John). Zdjęcia LaChapelle’a tryskają kolorem. To ekstremalne horror vacui XX/XXI wieku. W trawestacji obrazu Boticellego „Wenus i Mars” rolę bogini odrywa Naomi Campbell, jednak zdjęcie odwołuje się do eksploatacji afrykańskiego lądu przez Zachód. Na fotografii reklamowej dla marki Louis Vuitton ciało czarnoskórej raperki Lil’ Kim pokrywa logo domu mody, czyniąc z niej produkt. LaChapelle zna doskonale mechanizmy marketingu; wie, jak przykuć uwagę klienta/widza, ale jednocześnie nie kryje się ze swoim ambiwalentnym stosunkiem do komercji. Tak jak Warhol, jego mentor, jest w równej mierze beneficjentem oraz krytykiem społeczeństwa konsumpcyjnego. Zdjęcia Davida LaChapelle’a to przede wszystkim uczta dla oka, której przepych bywa trudny do strawienia, ale prowokuje pytania, wykraczające poza sferę estetyki. Paweł Bownik, polski fotograf, pisał o Amerykaninie tak: „Minęła już epoka fotografów z atelier, fotografujących się aparatem. David przesunął tę granicę, był kreatorem i reżyserem obrazu, to sprytne przeredefiniowanie zwalniało go z bycia zawodowym fotografem, a uwalniało możliwości artystyczne”.  (Wojciech Delikta)

David LaChapelle, „Behold”, 2016, hand painted negative, © David LaChapelle, mat. pras. Groninger Museum